Adios Cesaria. 'Η στο ασανσέρ με ένα Grammy.

by Maria Kozakou

Με τη Σεζάρια Εβορα έχουμε μοιραστεί δύο πράγματα. Ενα αεροπλάνο και ένα ασανσέρ!

Το πρώτο ήταν κάπου στο 1999, σε ένα ταξίδι στο Παρίσι. Εφευγε από την Ελλάδα μετά από μια ακόμα από τις πολλές εμφανίσεις της στη χώρα μας. Ακόμα δεν είχε κάνει εκείνο το ντουέτο με την Ελευθερία Αρβανιτάκη, το Sodade. Η αντανακλαστική μου κίνηση ήταν να κοιτάξω χαμηλά στα πόδια της! Φορούσε παπούτσια! Ηταν χαμογελαστή αλλά έμοιαζε κουρασμένη. Πήγαινε, παρέα με την πολύχρωμη μπάντα της, στο Παρίσι, για μια ακόμα συναυλία. Στο κουρασμένο Ελληνικό, η ξυπόλυτη ντίβα επιβιβάστηκε ήσυχη και με παπούτσια, βοηθώντας με να ξεπεράσω την πετοφοβία μου: δεν μπορεί να πέσει αυτό το αεροπλάνο! Κουβαλάει τη Σεζάρια Εβόρα.

Η δεύτερη συνάντησή μας ήταν πριν από λίγο καιρό, δεν θυμάμαι πόσο, ένα πρωινό στην ΕΡΤ. Την "τράβηξα" με το ασανσέρ. Εγώ πήγαινα στο studio του Δεύτερου και εκείνη στο studio του Κοσμος. Νομίζω είχε συνέντευξη με το Γιώργο Μουχταρίδη. Μου χαμογέλασε, είπαμε λίγα γαλλικά... Για την ωραία μέρα, τον καιρό. Εμοιαζε να είχε βγει από μια αχυρένια καλύβα με ρούχα απλωμένα. Είχε βλέμμα κουταβιού. Φαινόταν άνθρωπος της γης, που σιχαινόταν όλα τούτα. Φαινόταν και να ψάχνεται, είχε συνοδεία, δε θυμάμαι ποιον.

"Θα σας πάω εγώ στο Studio, μεσοτοιχία είμαστε", της λέω. Μου χαμογέλασε. "Σας αρέσουν αυτά;" της ψιθυρίζω. Ντράπηκα για το θράσσος μου. Με κοίταξε με έκπληξη και μου κούνησε το κεφάλι αρνητικά.

Της χαμογέλασα.

Στο δρόμο για το studio ήρθαν και την πήραν. Δεν την ξανάδα από τότε. Η συρρικνωμένη Σεζάρια Εβόρα του ασανσέρ "άνοιξε" το ίδιο βράδυ σε ένα κατάμεστο αθηναϊκό θέατρο. Σαν η δική της άσκηση θάρρους να χρειάζεται ένα τραγούδι και γυμνά πέλματα.

Και εκείνο το πρωί στο ασανσέρ της ΕΡΤ κοίταξα χαμηλά στα πόδια της την ώρα που απομακρύνθηκα. Περπατούσε μέσα σε παπούτσια. Ισως γι' αυτό να δυσκολευόταν.

bio

Η Σεζάρια Έβορα, η οποία τραγουδούσε ξυπόλυτη για να εκφράσει τη διαμαρτυρία της για τη φτώχεια του λαού της, είχε γεννηθεί στις 27 Αυγούστου του 1941 στο Πράσινο Ακρωτήρι.

Πέθανε σήμερα το πρωί. Ήταν κόρη ενός βιολιστή και μιας μαγείρισσας.

Πέρασε τρία χρόνια σε καθολικό ορφανοτροφείο, όπου οι καλόγριες της έμαθαν να ράβει και να σιδερώνει. Τις Κυριακές τραγουδούσε στην εκκλησία.

Υπηρέτησε τα παραδοσιακά είδη μουσικής «coladeiras» (κολαντέιρας) και «mornas» (μόρνας), που της τα δίδαξε, όταν ήταν μόλις 16 ετών, ένας ναυτικός από το Πράσινο Ακρωτήρι.

Τα τραγούδια «μόρνας» αποτελούν τραγούδια της λύπης, της μελαγχολίας και της νοσταλγίας. Έγινε διάσημη διεθνώς μετά τα 50 της. Μέχρι τότε τη μαγεία της μουσικής και της φωνής της την απολάμβαναν θαμώνες σε μπαρ και ταβέρνες, στο Μιντέλο του νησιού Σάο Βινσέντε.

Οι θαμώνες την φώναζαν στα τραπέζια για να τραγουδήσει για λίγα εσκούδος (το νόμισμα της Πορτογαλίας, της οποίας το Πράσινο Ακρωτήρι ήταν αποικία μέχρι το 1975) ή για ένα ποτήρι «γκρογκ» (το τοπικό ποτό).

Η αφετηρία για την επιτυχημένη της καριέρα χρονολογείται το 1987, όταν έδωσε τις πρώτες της συναυλίες στη Λισαβόνα.

Εκεί την άκουσε τυχαία ένας διάσημος παραγωγός, την πήρε στην εταιρεία του και την επόμενη χρονιά τη βοήθησε να βγάλει το πρώτο της άλμπουμ. Τότε πραγματοποίησε και την πρώτη της περιοδεία.

Με επιρροές από την παράδοση της Πορτογαλίας, της Βραζιλίας και της Κούβας, η Σεζάρια Εβόρα είχε ηχογραφήσει συνολικά 11 στούντιο άλμπουμ, ενώ είχε βραβευθεί και με Grammy.